دکترفرشاد کسرایی احتمالا بسیاری از شما حتی نام کلامیدیارا هم نشنیدهاید ولی اگر بدانید که کلامیدیا یکی از شایعترین بیماریهای مقاربتیاست که غالبا در ابتدا علایم چندانی ندارد ولی میتواند منجر به عوارض سنگینی مانندناباروری و حاملگی خارج رحمی شود، دلتان میخواهد در مورد آن اطلاعات کسبکنید. کلامیدیا یک عفونت باکتریایی است که به سادگی از طریق ارتباط جنسی منتقلمیشود. این باکتری کوچک که در ابتدا خاموش است. ولی بعدا جاروجنجال زیادی به پامیکند، <کلامیدیا تراکمایتیس> نام دارد که نمیتواند خارج از سلولهایزنده، رشد کند. در ابتدا شما هم ممکن است متوجه نشوید که کلامیدیا دارید زیرا علایمو نشانههای آن فورا شروع نمیشوند، بسیاری از افراد یعنی حدود 75 درصد از زنانمبتلا و نیمی از مردان مبتلا، هیچ علایمی دال بر عفونت کلامیدیایی ندارند و از اینجهت از آن بهعنوان <بیماری خاموش> نیز نام برده میشود این بیماری هم زنان وهم مردان را در تمام ردههای سنی مبتلا میکند، البته شیوع آن در جوانان بیشتر است. و دلیل آن هم واضح است زیرا هر فردی که رابطه جنسی دارد میتواند به آن مبتلا شود وهر چه تعداد شرکای جنسی بیشتر باشد احتمال ابتلا نیز بیشتر میشود. البته بهدلیلاینکه دهانه رحم در دختران و زنان جوان کاملا به بلوغ نرسیده است، این گروه ازافراد احتمال بیشتری برای ابتلا خواهند داشت. در هر حال این بیماری به سادگی قابلدرمان است ولی اگر بدون درمان رها شود، میتواند منجر به عوارض بسیار شدیدتریشود. کلامیدیا منجر به چه بیماریهایی میشود؟ درگذشته، مهمترین بیماری ناشی از کلامیدیا، تراخم بود که یک بیماری چشمی است که ازشایعترین دلایل نابینایی به شمار میرود. ولی در حال حاضر گونهای از این باکتریناقلا بیشتر شایع شده است که منجر به عفونت در دستگاه تناسلی میشود. در مردان،کلامیدیا تراکمایتیس، شایعترین دلیل غیرگنوکوگی التهاب مجرای ادراری است. در زنان،هم میتواند دهانه رحم را گرفتار کند و هم مجرای ادراری را. عفونت در دستگاه تناسلیفوقانی زنان (اندومتر رحم و لولههای رحمی) میتواند باعث ایجاد بیماری التهابی حادلگن شود که عوراض زیادی در پی خواهد داشت. نوزادان بهدنیا آمده از زنان مبتلابه عفونت دستگاه تناسلی، معمولا دچار بیماری چشمی کلامیدیایی که کونژکتیویتکلامیدیایی یا چشم صورتی نام دارد میشوند. کلامیدیا در طی یک هفته پس از زایمانعلایم خود را نشان میدهد و در آینده میتواند باعث ذاتالریه در نوزاد نیزشود. علایم و نشانههای آن کدامند؟ تشخیصکلامیدیا ممکن است مشکل باشد زیرا عفونت در ابتدا معمولا باعث ایجاد علایم ونشانههای هشدار دهندهای نمیشوند تا فرد به پزشک مراجعه کند. و اگر علایم بهوجودآیند، معمولا یک تا 3 هفته پس از ورود میکروب کلامیدیا آغاز میشوند. و حتی اگر اینعلایم بهوجود آیند، غالبا خفیف و گذرا هستند و افراد آنها را نادیدهمیگیرند. در زنان، باکتری بهطور اولیه دهانه رحم و مجرای ادراری را گرفتارمیکند و میتواند علایمی مانند ترشح غیرطبیعی از واژن که معمولا همراه با بوی بد،کفآلود و به رنگ سفید مایل به سبز است و سوزش ادرار را ایجاد کند. هنگامی که عفونتاز دهانه رحم به رحم و لولههای رحمی (که تخمکها را از تخمدان به رحم منتقلمیکنند) گسترش پیدا کند، بعضی از زنان ممکن است همچنان بدون علامت باقی بمانند ودر بقیه علایمی مانند درد شکم، کمردرد، تهوع، تب، درد هنگام مقاربت و خونریزیغیرطبیعی از واژن در فواصل عادات ماهیانه میتواند بهوجود آید. در صورت وجود رابطهجنسیدهانی یا مقعدی، ممکن است علایمی در نواحی مربوطه نیز بهوجود آیند. نیمیاز مردان هم ممکن است بدون علامت باشند و در بقیه علایم میتواند بهصورت ترشح ازآلت، سوزش ادرار و در موارد نادری هم درد و تورم در بیضهها باشد. همچنین در مردانممکن است علامت فقط بهصورت خارش و سوزش در محل خروجی مجرای ادراری باشد که طی 2 تا 3 روز ناپدید میشود که در این موارد معمولا فقط منتظر میمانند تا علامت از بینبرود ولی متاسفانه عفونت از بین نرفته است و میتوانند آنرا به دیگران انتقال دهندوخودشان نیز مبتلا به عوارض آینده آن شوند.
عوارضکلامیدیا چنانچه کلامیدیا درمان نشود، عفونت کلامیدیایی میتواند پیشرفتکند و تبدیل به اختلالاتی در باروری و سلامتی شود که عواقب کوتاه مدت و طولانی مدتیخواهند داشت. همانند خود بیماری. عوارض کلامیدیا، اغلب خاموش هستند. کلامیدیاشایعترین دلیل بیماری التهابی لگن، حاملگی نابجا و نازایی در زنان است. کلامیدیادر زنانی که درمان نشدهاند میتواند به لگن گسترش پیدا کند و رحم، لولههای رحم وتخمدانها را عفونی کند که به این حالت بیماری التهابی لگن )PID( میگویند. علایمبیماری التهابی لگن، دردشکم، کمردرد، درد هنگام مقاربت، خونریزی غیرطبیعی از رحم وتب هستند. در نتیجه بیماری التهابی لگن، در برخی از زنان به لولههای رحمی آسیبمیرسد و این آسیب میتواند باعث انسداد کامل لولههای رحمی شود که در نتیجه انتقالتخم به رحم نمیتواند صورت بگیرد و دیگر حاملگی بهصورت طبیعی نمیتواند روی بدهد ونازایی بهوجود میآید. زنانی که در اثر بیماری التهابی لگن، لولههای رحمیشانآسیب دیده است، حاملگی نابجا خواهند داشت که در این نوع حاملگی جنین خارج از رحم ومعمولا در لولههای رحمی رشد میکند. لوله رحمی ممکن است پاره شود و باعث درد وخونریزی شدید شود که این یکی از اورژانسهای پزشکی است و میتواند باعث مرگ شود. بیماری التهابی لگن همچنین میتواند باعث درد مزمن لگنی شود. از دیگر عواقبکلامیدیا این است که احتمال ابتلا به ایدز در مبتلایان، 5 بار بیشتر از دیگر زناناست. کلامیدیا برای مردان نیز مشکلساز میشود. کلامیدیا شایعترین دلیل التهاببیضهها و مجاری انتقال دهنده اسپرم در مردان زیر 35 سال است. به این بیماریاپیدیدمیو اورکیت میگویند که باعث درد، تورم و قرمزی در اسکروتوم (پوست پوشانندهبیضهها) میشود و در موارد نادری منجر به عقیم شدن آن فرد میشود. عفونتکلامیدیایی همچنین میتواند به پروستات گسترش یابد و باعث درد هنگام مقاربت یا پساز آن، تب و لرز، سوزش ادرار و کمردرد در مردان شود. از دیگر عوارض کلامیدیا،عفونت چشمهاست؛ چنانچه دستآلوده به ترشحات با چشم تماس داشته باشد، یک عفونت چشمیمانند کونژکتیویت یا بیماری چشم صورتی بهوجود میآید، که اگر درمان نشود منجر بهنابینایی میشود.
تشخیص و درمان تشخیصکلامیدیا به آسانی توسط تستهای آزمایشگاهی صورت میگیرد تا بتوان آنرا از سوزاککه علایمی مشابه ایجاد میکند افتراق داد. به این منظور یا نمونه ادرار و یانمونهای از ترشحات مورد بررسی آزمایشگاهی قرار میگیرد. درمان این بیماری خاموشنیز به آسانی و با کمک آنتیبیوتیکها صورت میگیرد. یک دوز منفرد آزیترومایسین ویا داکسیسایکلین به مدت 7 روز بیشترین استفاده را به این منظور دارند. از آنجا کهاین بیماری، یک بیماری مقاربتی است باید توجه کرد که همسر فرد مبتلا نیز تحت بررسیو درمان قرار گیرند، افراد مبتلا نیز باید تا زمان درمان کامل خود و یا همسرشان ازرابطه جنسی خودداری کنند، در غیر اینصورت عود بیماری کاملا قابل تصوراست. زنانیکه همسرشان بهخوبی یا کامل درمان نشدهاند در خطر بیشتری برای عودبیماری هستند. داشتن عفونتهای کلامیدیایی متعدد، احتمال عوارض شدید باروری مانندنازایی را بسیار بالا میبرد بنابراین آزمایش مجدد، بهخصوص برای بزرگسالان، 3 تا 4ماه بعد از درمان توصیه میشود.
پیشگیری بهتر از درماناست بهترین راه برای پیشگیری از انتقال بیماریهای مقاربتی، اجتناب ازرابطه جنسی و یا داشتن یک رابطه متقابل طولانی مدت با یک همسر است که میدانیدمبتلا به بیماری مقاربتی نیست. استفاده از کاندوم لاتکس در صورتیکه صحیح و به صورتدایمی استفاده شود، احتمال انتقال کلامیدیا را تا حد زیادی کاهشمیدهد. غربالگری برای کلامیدیا بهصورت سالیانه برای تمام زنان زیر 25 سال کهاز نظر جنسی فعال هستند، توصیه میشود. همچنین آزمایش غربالگری سالیانه برای زنانبا سن بیشتر از 25 سال که مستعد ابتلا به کلامیدیا هستند یا همسر جدیدی اختیارکردهاند نیز ضرورت دارد. علاوه بر این موارد تمام زنان حامله نیز بهتر است که برایکلامیدیا آزمایش شوند. زنان باید استفاده از دوش واژینال را قطع کنند زیرا دوشواژینال باکتریهای خونی را نیز که در واژن وجود دارند و احتمال ابتلا را کمترمیکنند، از بین میبرد. در هر صورت توجه کنید که هر علامت کلامیدیا مانند ترشحیا سوزش ادرار یا هر زخم و ضایعه پوستی باید نشانهای برای قطع رابطه جنسی و مشورتفوری با پزشک باشد. اگر فردی برای کلامیدیا (یا هر بیماری مقاربتی دیگر) تحتدرمان است، باید توجه کند که همسر وی نیز باید همزمان درمان شود. اینکار درجلوگیری از عوارض شدید کلامیدیا موثر است و احتمال عود بیماری را کم میکند. فردمبتلا باید تا زمان کامل شدن درمان کلامیدیا از رابطه جنسی خودداری کند